De geschiedenis van de Joodse begraafplaats

Onaangeroerd liggen ze er bij. Graven uit 1748. Nooit worden ze geruimd. Verscholen in de bossen aan de Hondsbergselaan ligt een oude Joodse begraafplaats.

Een Rijksmonument dat in verval dreigde te raken maar wat door de inspanning van de Stichting Behoud Joodse Begraafplaats Oisterwijk de laatste jaren grondig en vakkundig is gerestaureerd. Salomon Simon was de eerste Jood in Oisterwijk. Na de eerste begravingen kocht hij in 1761 een stuk grond van een lopense groot voor 10 gulden.

Er verrijst in de loop der eeuwen een indrukwekkende Joodse Begraafplaats, thans eigendom van de Stich- ting Joods Begrafeniswezen Brabant onder voorzitter- schap van Marijke Wagenaar-van Oss, dochter van de Oisterwijkse slager Bob van Oss. Tussen 1750 en 1800 groeide het aantal Joden in Oisterwijk snel. In 1811 werd er zelfs een synagoge gebouwd in de Kerkstraat ter hoogte van de huidige Jodenkerksteeg. Hier ‘kerkten’ ze al vanaf 1762 toen die van de ‘Joodse Natie’ hier een huis kochten.

De in de 18de eeuw uit Amsterdam overgekomen Opperrabbijn Jekoesiel Seuskind heeft hiervan helaas geen gebruik kunnen maken. Ook hij ligt in Oisterwijk op de ‘verzamelplaats van al wat leeft’ begraven. Een prachtige benaming waar een diep geloof uit spreekt. ‘Moge zijn ziel gebonden zijn in de bundel des levens’ wordt in het Hebreeuws vermeld op de graven.

De Joodse gemeente Oisterwijk richtte aan het eind van de 19de eeuw een vereniging op voor het beheer van de begraafplaats. Kantonrechter, Mr. Abraham de Balbian Verster trad tijdelijk op als voorzitter. Onder zijn leiding werd de begraafplaats uitgebreid, een weg aangelegd en een ommuring gebouwd. In 1915 werd het oude metaheerhuisje vervangen door het huidige huisje.

In 1997 vond een eerste restauratie plaats van de grafstenen. Thans zijn het metaheerhuisje en de 218 meter lange muur met poort prachtig gerestaureerd en ook is de oprukkende natuur een halt toegeroepen. De restauratie werd in 2016 afgerond met een nieuwe poort met een prachtige symboliek, geschonken uit de nalatenschap van de laatste jood die hier in 2012 be- graven is, Henri Moerel. Hij ligt naast zijn broer Max Moerel die bij de leerfabriek in Oisterwijk werkte en aan het Klompven woonde.

Tekst: Comité Open Monumentendag