Speurtocht leidt tot bijzondere ontmoeting

Als eerbetoon aan opgepakte joden in Oisterwijk worden er op dinsdag 12 maart, vanaf 15 uur,  in totaal 11 struikelstenen gelegd in de George Perklaan, Peperstraat en de Schoolstraat. De Struikelstenenwerkgroep Oisterwijk is de afgelopen twee jaar druk bezig geweest alle familieleden van de omgekomen joden, voor wie een struikelsteen wordt gelegd, op te sporen. Zij stuitte daarbij op een bijzonder voorval over een familiebijbel.

Het huwelijksgeschenk

Max Heijmans en Anna Spanjaard trouwen in 1942 in Den Haag. Ter gelegenheid van hun huwelijk krijgen ze de Engels-Hebreeuwse familiebijbel. Na hun huwelijk wonen ze tot oktober 1942 in Amsterdam. Daarna vluchten ze,  samen met de ouders van Max, naar Oisterwijk, waar ze als onderduikers onderdak vinden bij de verzetsman Wim Brugman en zijn vrouw Mien. Op 3 oktober 1943 worden Max, Anna en de ouders van Max daar, aan de Adervendreef, door de Duitsers opgepakt. Een paar dagen later worden ze in Westerbork afgeleverd. Op 19 oktober vertrekt hun trein naar Auschwitz waar zij bij aankomst worden vermoord.

Bijzondere geschiedenis

Het enige wat van Max en Anna bij de familie Brugman is achtergebleven is de grote lederen Engels-Hebreeuwse familiebijbel die ze voor hun huwelijk hebben gekregen.

De familie Brugman bewaart deze bijbel sindsdien met veel zorg. Eerst doet Mien Brugman, de weduwe van de in januari 1945 in concentratiekamp Neuengamme overleden Wim Brugman dit. Later neemt Willem Brugman junior, die acht maanden oud was toen zijn vader om het leven kwam, deze taak van zijn moeder over.

Rechtmatige eigenaar

Willem Brugman jr. hoopte steeds dat hij deze familiebijbel ooit terug kan geven aan familie van Anna en Max: “Het is een oude bijbel die echt in een familie thuishoort en ik zou hem dan ook graag daar terecht zien komen.” Pogingen om familieleden te achterhalen mislukken echter.

Dan hoort Willem over de Werkgroep Struikelstenen Oisterwijk. Die op zoek is naar familieleden/nabestaanden van de 22 joodse slachtoffers om hen bij de herdenking op 12 maart te betrekken. Hij hoopt langs die weg toch nog met familieleden van Anna en Max in contact te komen.

Zo komt Peter Slingerland van de werkgroep eind juli 2017 in contact met Niek Ketting, een neef van Anna Spanjaard, een van de slachtoffers voor wie een struikelsteen zal worden gelegd. Niek is twee jaar als de oorlog uitbreekt en zijn ouderlijk huis in Rotterdam door Duitse bombardementen volledig wordt verwoest. Alle persoonlijke bezittingen gaan daarbij in vlammen op. Niek brengt een deel van de oorlog door als onderduiker.

Als de werkgroep Struikelstenen op 1 februari 2019 hoort van de wens van Wim Brugman junior, wordt nog dezelfde dag contact gelegd met Niek Ketting, de neef van Anna Spanjaard. Ketting is zeer verrast en ontroerd door dit bericht. 

Eindelijk weer terug in de familie

trouwbijbel familiebijbel

Op woensdag 27 februari 2019 is het dan zover. Willem Brugman overhandigt de trouwbijbel van Anna Spanjaard en Max Heijmans aan Niek Ketting, die bijna 5 jaar oud was toen zijn tante Anna Spanjaard in Auschwitz werd vermoord.

Wim Brugman sr. hielp maar moest het met de dood bekopen

Willem Brugman vertelt dat hij jaren geleden begonnen is met het zoeken naar antwoorden op allerlei vragen die verband houden met het oppakken van zijn vader en diens overlijden in Neuengamme, zoals: hoe is mijn vader gestorven, waarom moest hij van Sachsenhausen naar Neuengamme worden overgeplaatst? En ook: is er nog familie aan wie de zo lang bewaarde trouwbijbel toekomt? Deze laatste vraag is voor Willem Brugman nu beantwoord. Over het verhaal van Wim Brugman sr. is een korte film gemaakt: